معنای عزت نفس (Self-esteem) ، تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس ، راهکار افزایش عزت نفس

مفهوم دارما (Dharma) ، تفاوت دارما و کارما ، قوانین چرخ دارما

دارما یک کلمه سانسکریت است که از ریشه لفظی کلمه «dhr» به معنی «نگه داشتن» گرفته شده است. اما دقیقاً دارما چیست و چه معنایی دارد؟ تاکنون بیش از ده‌ها معنی و مفهوم مختلف از ادیان و سنت‌های دینی متفاوت در مورد دارما ارائه شده است که باعث می‌شود اندکی ترجمه دقیق و ‌ارائه یک تعریف جامع از آن برای ما دشوارتر گردد. با این حال دارما معمولاً به‌عنوان یک نوع آموزش بودایی شناخته می‌شود که برای بهبود کیفیت زندگی و توسعه فردی ، کمک به کشف هدف زندگی مردم و هدایت آن‌ها به مسیر درست زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دارما چیست؟

دارما را می‌توان یک رشته مشترک در سنت‌های هندی دانست که اصطلاح مرسوم «دین» را گسترش می‌دهد.

دارما مفهوم مهمی است که در بسیاری از فلسفه‌های معنوی موجود در شبه قاره هند از جمله هندو، بودیسم، جائینیسم و سیک‌گرایی یافت می‌شود. به این سنت‌های فلسفی اغلب «سنتهای دارمی» گفته می‌شوند، زیرا این سنت‌ها همیشه به دارما و اشکال مختلف آزادی معنوی متعهد هستند.

همان‌طور که در بالاتر برای شما گفتیم اصطلاح دارما از فعل ریشه سانسکریت dhr گرفته شده است که به معنای حفظ، نگه داشتن و یا پشتیبانی است. از طرفی دیگر نیز در روایات هندی هیچ ترجمه دقیقی برای کلمه «دین» وجود ندارد و دارما اغلب کلمه‌ای است که برای نشان دادن «دین» مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دارما اغلب در تعالیم بودایی به مضمون رهایی اشاره کرده و همچنین تأکید ویژه‌ای به رعایت «چهار حقیقت شریف دارمایی» داشته است:

1. حقیقت اول این است که همیشه در دنیا رنج و نارضایتی زیادی وجود دارد.
2. حقیقت دوم این است که جهل دلیل اصلی رنج کشیدن مردم است.
3. حقیقت سوم به این موضوع اشاره دارد که این رنج‌ها روزی پایان می‌یابند و موقتی هستند.
4. چهارمین و آخرین حقیقت نیز این موضوع را بیان می‌کند که همیشه برای رهایی یافتن از رنج راه‌حل‌هایی وجود دارد. رهایی از رنج‌ها مستلزم رعایت مواردی چون داشتن زندگی اخلاقی، تمرین، مدیتیشن و همچنین پرورش خرد در زندگی است.

به‌صورت بسیار ساده‌تر قانون دارما براین باور است که هیچ رخدادی اتفاقی نیست و به‌طور کلی همه موجودات دنیا براساس هدف خاصی خلق شده‌اند و در زندگی خود باید بر اساس استعدادها و امکاناتی که خدا در اختیار آن‌ها قرار داده است به سمت هدف خود حرکت کنند.

تفاوت دارما و کارما چیست؟

بیشتر مردم می دانند کارما چیست و نام آن را چندین بار در طول زندگی خود شنیده‌اند. کارما قانونی است که در فرهنگ غربی زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگر مورد قبول اکثریت مردم واقع شده است، اما برعکس کارما، کمتر افرادی پیدا می‌شوند که از قانون دارما اطلاعات کافی داشته باشند.

همان‌طور که در این مقاله برای شما توضیح دادیم دارما یک فلسفه مهم شرقی است که به نوعی ارتباطی نزدیک و تنگاتنگ با کارما دارد. به منظور اینکه بهتر بتوانید این دو کلمه را متوجه شوید و قادر به تفکیک این دو از یکدیگر باشید ما هر کدام از آن‌ها را جداگانه برای شما توضیح داده‌ایم:

• کارما:

به  اعمالی گفته می‌شود که شخص در رابطه با دارما انجام می‌دهد و به عبارت دیگر به بدهی ناشی از اعمال بد نیز گفته می‌شود.

• دارما:

دارما به وظیفه ما در این زندگی گفته می‌شود و به زمان تولد و محل زندگی شما بستگی دارد، یعنی هر آنچه شما می‌توانید به منظور تأثیرگذاری بیشتر بر اطرافتان انجام دهید.

به تعبیر دیگر دارما را می‌توان وظیفه مادام العمر یک شخص و کارمای او دانست، همچنین به مراحلی که فرد باید برای به اتمام رساندن وظیفه خود انجام دهد نیز گفته می‌شود.

دارما در واقع همان هدف شما در زندگی است و به کاری گفته می‌شود که شما باید در زندگی انجام بدهید، در حالی که کارما نتیجه کاری است که شما انجام داده‌اید. هدف از دارما همیشه به دستیابی به  یک اتحاد بین روح و واقعیت اصرار دارد وبه ما یک قانون رفتاری را پیشنهاد می‌کند که هدف آن رساندن ما به شادی‌های دنیوی و سعادت اخروی است.

فرهنگ هندوئیسم مفهوم تناسخ را قبول دارد و بر این باور است که آنچه وضعیت یک فرد را در زندگی بعدی مشخص می‌کند همان کارما و اقدامات انجام شده او در این دنیا است. برای دستیابی به کارما خوب لازم است تا زندگی خود را مطابق با دارما پیش ببریم، که شامل انجام کارهایی می‌شود که ما به منظور رفاه خود و یا کمک به دیگران انجام می‌دهیم. در واقع دارما مانند یک هنجار کیهانی می‌ماند که اگر فردی با این هنجار مخالف باشد منجر به ثبت کارمای بد برای او می‌شود، پس با توجه به این حرف نتیجه می‌گیریم که دارما با توجه به کارما در آینده یک فرد اثر می‌گذارد.

صرف نظر از اینکه شما کدام سنت دینی را قبول دارید و آن را دنبال می‌کنید، باید بدانید که اصول مذهبی به طور کلی از شما می‌خواهند که در زندگی خود همواره اخلاق را به کار بگیرید. شاید در این سنت‌های دینی متفاوتی که از شرق به غرب و شمال به جنوب وجود دارد، اصطلاحات دینی متفاوتی وجود داشته باشد، اما آن‌چه میان همه این‌ها مشترک است پیام اصلی آن‌هاست که همواره می‌گویند که اگر با هم‌نوعان خود در این دنیا مهربان باشید در نهایت در دنیای دیگر این لطف برایتان جبران خواهد شد و به نوعی جایزه دریافت خواهید کرد.

قانون کارما بر این باور است که تمام اعمالی که شما در زندگی خود انجام می‌دهید حال چه خوب و چه بد همگی ثبت می‌گردند. همچنین این قانون معتقد است که اگر اقدامات خوبی که شما در این دنیا انجام داده‌اید از عملکرد‌های بد شما بیشتر باشد شما به هنگام تولد بعدی خود در دنیایی دیگر به سطح بالاتری راه پیدا خواهید کرد و اگر اقدامات بد شما از خوبی‌هایتان بیشتر باشد در هنگام تولد بعدی خود به سطحی پایین تر سقوط خواهید کرد.

همچنین قانون کارما بر این باور است که هر عملی که شما در این دنیا انجام می‌دهید نیاز به تعادل دارد و اگر شما در این دنیا کار خوبی برای کسی انجام دهید در زندگی بعدی آن شخص لطف شما را به گونه‌ای جبران خواهد کرد تا دنیا به نوعی تعادل دست پیدا کند.

چه عواملی شما را تبدیل به یک فرد دارمیک می‌کند؟

هر چیزی که به انسان کمک کند تا به خدا برسد نوعی دارما محسوب می‌شود و هر چیزی که مانع رسیدن انسان به خدا شود، آدارما نام دارد. طبق گفته‌های بهاگاوات پورانا زندگی صالح یا قدم گزاشتن در یک مسیر دارمی دارای چهار جنبه است:

• ریاضت ( شیر )
• پاکی ( شاوچ )
• شفقت ( دایا )
• راستگویی ( ساتیا )

همچنین برخلاف زندگی «دارمیک» داشتن یک زندگی ناهنجار یا ناعادلانه هم دارای سه رذیلت اخلاقی است:

• غرور ( آهنکار )
• تماس ( سانگ )
• مستی ( مادیا )

ماهیت دارما و یک فرد دارمیک در داشتن قدرت‌های معنوی ویژه‌ای نهفته است. شما با رعایت قواعد گفته شده در بالا می‌توانید به یک فرد دارمیک تبدیل شوید.

همه چیز درباره ی چرخ دارما

چرخ دارما یا چاکرا دارما در زبان سانسکریت یکی از قدیمی‌ترین نمادهای آیین بودا است که در سرتاسر کره زمین از آن به عنوان نشان آیین بودا استفاده می‌شود. همانطور که یک صلیب نماینده و مظهر مسیحیت است یا ستاره داوود نماد یهودیت است، چرخدار دارما نیز نماینده و معرفی کننده آیین بوداست. چرخ دارما چرخ ارابه‌ای می‌باشد که تعداد پره‌های آن اغلب با هم متفاوت است و می‌تواند به هر رنگی باشد، اما اغلب به رنگ طلایی است.

چرخ دارما از سه قسمت اساسی تشکیل شده است: توپی، لبه، پره‌ها

در طول قرن‌ها و سال‌ها معلمان و مذهبیان معانی متنوعی را برای این قسمت‌ها به مردم ارائه داده‌اند، که ما در ادامه معانی آن‌ها را برای شما ذکر می‌کنیم:

• دایره یا همان شکل گرد چرخ، نشان‌دهنده کمال در دارما است که توسط بودا تعلیم داده می‌شود.
• نماد دوم یا همان لبه چرخ، نشان‌دهنده تمرکز حواس و مراقب بودن است.
• نماد سوم یا همان پره‌ها بسته به تعداد آن‌ها مفاهیم مختلفی دارند.

معرفی ۱۰قانون چرخ دارما که باید بدانید

در ادامه این مقاله قصد داریم تا ۱۰ تا از قوانین چرخه دارما را برای شما معرفی کنیم که با رعایت این رهنمودها شما می‌توانید مسیر درست را در زندگیتان پیدا کنید و لذت داشتن زندگی واقعا رضایت‌بخش را تجربه نمایید.

1. صبر (دهریتی): سعی کنید تا با حفظ کردن آرامش درونی خود ایمن بمانید.
2. بخشش (کشما): رها کردن چیزهایی که لزوماً به درد شما نمی‌خورند.
3. تقوا یا خویشتنداری (داما): دانستن اینكه بهترین اتفاقات به سراغ کسانی می‌روند که مدتهاست در انتظارند.
4. صداقت (asteya): این بخش بیشتر در ارتباط با عدم سرقت و دزدی نکردن است و می‌گوید که آنچه را که متعلق به شما نیست را نگیرید.
5. تقدس (شاوچ): حفظ پاکیزگی در ذهن، بدن و روح.
6. کنترل حواس و احساسات (indraiya-nigrah): فواید مدیتیشن به کنترل گرفتن نیروی زندگی.
7. دلیل (dhi): اگر به واسطه دلیل زندگی خود را همواره هدایت کنید در نهایت منجر به دستیابی شما به موفقیتی بزرگ خواهد شد.
8. دانش یا یادگیری (vidya): کسب و به دست آوردن مهارت قابل توجه بر اساس توانایی‌های شما و استفاده از آن در جهت درست، گامی بزرگ است که شما را به سوی موفقیت هدایت می‌کند.
9. راستگویی (ساتیا): درک این موضوع که راستگویی بالاترین نتیجه را برای شما و دیگران به ارمغان می‌آورد.
10. عدم وجود خشم (krodha): خشم راه عاملی می‌داند که به موجب آن هدایت کردن زندگی در جهتی مثبت و قدرتمند را مسموم می‌کند.

ساده‌ترین مثال برای فهمیدن دارما در عمل، آوردن مثالی از کار و نحوه خدمت‌رسانی به دیگران است. مردم همواره مجبورند شغلی داشته باشند تا به واسطه‌ی درآمد حاصل از آن بتوانند برای خانواده‌هایشان غذا و مسکنی برای زندگی و گذران عمر تهیه کنند.

در دارما مردم فقط به این دلیل که شغلشان آن‌ها را ملزم به انجام کارهای غیرانسانی می‌کند، افراد بدی شناخته نمی‌شوند. اما اگر شخصی تصمیم بگیرد که کارهای غیرانسانی را فقط برای منافع شخصی خود انجام دهد قطعاً کارما را تحت تأثیری منفی قرار می‌دهد و همین امر به نوبه خود بر چگونگی رسیدن به هدف نهایی یا «دارما» تأثیر می‌گذارد.

نتیجه‌گیری

به طور کلی دارما به معنای هدفی نهایی است که خدا در انسان‌ها قرار داده و از آن‌ها خواسته تا در طول زندگی خود در راه رسیدن به آن تلاش کنند و امید به زندگی را در خود افزایش دهند. همان‌طور که برایتان در ابتدای این مقاله گفتیم دارما یک کلمه سانسکریتی است و در سنت‌های هندی و آیین بودا به جای کلمه دین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با کلمه دارما و همچنین ۱۰ تا از قوانین چرخ دارمان آشنا کنیم، همچنین به بررسی تفاوت‌های میان کارما و دارما پرداختیم تا بتوانیم تفکیک این دو مسئله را برای شما عزیزان ساده تر کنیم. امیدواریم که از مطالعه‌ مطالب ارائه شده در این مقاله لذت برده باشید.

مفهوم کمال گرایی ، نشانه های افراد کمالگرا

آرمان‌گرایی، ایده آلیست و کمال گرایی هر سه دارای یک معنا و مفهوم در قالب کلمه‌هایی متفاوت‌اند. معمولاً افراد کمال‌گرا چنین جملاتی را همواره با خود تکرار می‌کنند مانند؛ من تا زمانی که آن‌چه را که باید انجام ندهم آرام نخواهم شد، من از تمام اشتباهات احتمالی جلوگیری می‌کنم، من تمام انتظارات را برآورده می‌کنم یا کاری بی نقص تحویل خواهم داد.

افراد زیادی در سرتاسر دنیا وجود دارند که دارای این خصلت‌اند و وجود هرگونه ضعف و سستی را در هیچ کدام از جنبه‌های عملکردی خود در راه سیدن به اهدافشان نخواهند پذیرفت، به همین جهت در این مقاله دکتر ویز تصمیم گرفتیم تا کمال گرایی، مفهوم و ابعاد آن، علل آن و انواع کمال گرایی را برای شما عزیزان شرح دهیم.

معنی کمال گرایی چیست ؟ در اصل واژه‌ی کمال گرایی توسط متخصصین و روانشناسان به عنوان ترکیبی از استاندار‌د‌های شخصی بسیار بالا و نوعی ارزیابی انتقادی اغراق آمیز تعریف شده است.

کمال گرایی چیست؟

کمال گرایی مطابق با تعاریف ارائه شده در فرهنگ لغت به معنی کسی است که تمایل دارد با حداکثر سعی و تلاش خود را بی‌عیب و نقص نشان دهد، که این خصلت دارای مزایا و معایب خاص خود است.

آیا کمال گرایی خوب است ؟ در مورد اصطلاح کمال گرایی در روانشناسی می‌توان اینگونه گفت که، کمالگرایی در روانشناسی یک ویژگی شخصیتی است که فرد از طریق آن به دنبال دستیابی به کمال هرچه بیشتر است و به موجب آن استانداردهای عملکردی بسیار سطح بالایی را همراه با ارزیابی‌های انتقادی و اغراق آمیز آمیخته با ترس از انتقاد دیگران برای خود تعیین می‌کند.

در واقع کمالگرایی را می‌توان یک صفت چند بعدی دانست، زیرا روانشناسان همگی در این مورد اتفاق نظر دارند که این ویژگی بسیاری از صفات مثبت و منفی را شامل می‌شود.

+ جدول ضریب هوش”]

همچنین این ویژگی کمال گرایی افراد را ترغیب می‌کند تا برای رسیدن به نوعی آرمان‌گرایی به طرز غیرقابل ‌توقفی تلاش کنند، اما نمی‌توان گفت که جنبه‌های منفی این ویژگی بیشتر از جنبه‌های مثبت آن است.

زیرا اکثر اوقات افراد را در راه رسیدن به اهدافشان به طرز موثری هدایت می‌کند و در اکثر مواقع پس از پایان یافتن این تلاش‌ها این افراد از دستیابی به هدفشان بسیار راضی و خرسند هستند، اما مسئله این است که اگر یکی از افراد دارای این ویژگی نتواند به اهداف خود برسند، تازه مشکلات اصلی پدیدار خواهد شد؛ زیرا در مقابل شکست به این دسته افراد حالت افسردگی شدیدی دست می‌دهد و معمولاً بخاطر عدم دستیابی به معیارهایی که برای خود تعیین کرده‌اند، خود را بیش از حد معمول سرزنش می‌کنند.

کمال گرایی چند نوع است؟

اساتید روانشناسی در دانشگاه بریتیش کلمبیا، کمالگرایی را به سه نوع تقسیم کرده‌اند:

1. کمال گرایی خود‌ محور:

در این نوع کمالگرایی فرد انتظارات بسیار سطح بالایی از خود دارد و در هر مرحله و هر برهه از زندگی خود انتظار دارد تا در هر زمینه‌ای به موفقیت و کمال دست پیدا کند. این نوع ویژگی در واقع به معنای داشتن میزان زیادی تنش و اضطراب در هنگام انجام کارهای مختلف است. به طور خلاصه تر می‌توان اینگونه گفت که این دسته از افراد همیشه استانداردهای بالایی را برای خود تعیین می‌کنند.

2. کمال گرایی دگرمحور:

در این نوع کمالگرایی نیز افراد انتظار دارند تا همه چیز در دیگران کاملاً بی‌عیب و نقص باشد و به طور کلی انتظارات زیادی از اطرافیان خود دارند که قطعاً بر روی روابطتشان تأثیر منفی می‌گذارد. این نوع کمال گرایی بر خلاف نوع قبلی آن بیشتر به سمت دیگران معطوف می‌شود و شامل تعیین استانداردهای بالا و داشتن انتظارات غیرواقعی از دیگران است.

3. کمال گرایی جامعه محور:

در این نوع کمالگرایی افراد بر اساس چارچوب‌هایی که جامعه مشخص کرده است به خود فشار وارد می‌کنند تا بی‌نقص باشند و خود را با این معیارها مطابقت دهند. البته گاها نیز این امکان وجود دارد که به شخص از طرف اقوام، خانواده یا دوستان برای مطابق شدن با معیارهای جامعه فشار وارد شود.

تأثیر کمال گرایی بر سلامت روان:

کمالگرایی سلامت روان افراد را بر اساس پارامترهایی چون نوع کمالگرایی و میزان تلاش مورد هدف قرار می‌دهد. محققان در مطالعه اخیر خود این نکته را تأیید کردند که بدترین نوع کمال گرایی که تا به حال تعریف شده نوع سوم آن و یا کمال گرایی جامعه محور است؛ زیرا این نوع بیشتر از همه توانایی تضعیف روحیه و سلامت افراد را دارد .

در کمال گرایی نوع سوم که در بالاتر برای شما آن را شرح دادیم، فهمیدیم که برای این افراد داشتن سازگاری‌های تعیین شده از طرف جامعه یک موضوع حیاتی محسوب می‌شود و اغلب با خود اینگونه فکر می‌کنند که در اثر رعایت نکردن این سازگاری‌ها  بدون‌ شک مورد قضاوت افراد قرار می‌گیرند بنابراین سعی می‌کنند تا برای اطمینان از مقبولیت خود در جامعه به سمت کمال حرکت کنند.

به گفته متخصصان این نوع از کمال با مشکلات مرتبط با بهداشت روان مانند اضطراب، افسردگی و خودکشی مستقیما در ارتباط است. بر اساس آخرین مطالعه‌ای که توسط موسسه کارولینسکا در سوئد انجام شده است، درصد زیادی از کودکان و بزرگسالانی که بر اثر کمالگرایی اقدام به خودکشی کرده‌اند، درصدد این بودنند تا خواسته‌های والدینشان را به نحو احسنت در مورد خود برآورده کنند و ۷۰٪ دیگر از کسانی که اقدام به خودکشی کردند، جوانانی بودند که انتظارات بسیار زیادی از خود داشته‌اند که در نهایت منجر به خودکشی شده است.

بر اساس سایر مطالعات انجام شده در این زمینه اینطور به نظر می‌رسد که کمالگرایی عمدتاً جوانان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مشخص می‌کند که حداقل ۳۰٪ از دانشجویانی که در دوره ای از زندگی خود از علائمی چون افسردگی رنج برده‌اند به آرمان‌‌گرایی مرتبط بوده است.

همچنین طبق مطالعه‌ای بر روی ۴۰۰۰۰ دانشجوی دانشگاه در آمریکای شمالی این موضوع تأیید شده است که کمال گرایی در طی سال‌های ۱۹۸۹-۲۰۱۶ چیزی حدود ۳۳ ٪ افزایش یافته است. در میان دانشجویان دانشگاهی متداول‌ترین نوع آرمان‌گرایی نوع اول آن است که کمال خود محور نام دارد و با علائمی چون افسردگی، اختلالات در خوردن و خودکشی همراه است.

علل کمال گرایی چیست؟

شاید مهمترین دلایل کمال گرایی را بتوان به صورت زیر خلاصه کرد:

1. خانواده و والدین:

آن‌ها الگوی اصلی فرزندانشان هستند و اگر والدین برای رسیدن به کمال تلاش کنند، قطعاً فرزندانشان نیز این خصلت را از آن‌ها خواهند آموخت.

2. یکی از دلایل کمال گرایی انتقاد مداوم والدین از فرزندان و نداشتن رضایت از عملکرد فرزندشان است.
3. مقایسه کردن مداوم کودک با خواهران، برادران، اقوام و یا همسایگانش.
4. قرار گرفتن در معرض خشونت‌های خانگی به طرق مختلفی مانند توهین، استفاده از کلمات آزار دهنده یا ضرب و شتم.
5. وقتی والدین به اشتباه استانداردهای دسته بالایی را برای کودکانشان تعیین می‌کنند.

علل اصلی آرمان گرایی در چیست؟

هنوز هیچ کس دقیقا نمی‌داند که چه چیزی باعث آغاز آرمان‌گرایی در یک فرد می‌شود، اما دانشمندان معتقدند که این یک رفتار آموخته شده است. افراد ایده‌آیست معتقدند که ارزش‌های آن‌ها فقط در کارهایی تعریف می‌شود که برای راضی کردن دیگران انجام می‌دهند.

درمان کمال گرایی

یکی از ویژگی‌های یک ایده‌آلیست این است که دائما سعی می‌کند تا مشکلات شخصی خود را از دیگران پنهان کرده و به هر نحوی آن‌ها را انکار کند و همین امر درمان آن‌ها را دشوارتر می‌کند، اما در روند درمان این افراد لازم است تا از هر آن‌چه باعث تشدید مشکلات ناشی از این اختلال می‌شود مانند “عدم رضایت” اجتناب شود.

پزشک به منظور درمان چنین بیمارانی از شناخت درمانی رفتاری استفاده می‌کند با این قصد که تفکر و رفتار فرد را تغییر دهد و به او بیاموزد که چگونه با اهداف و دستاوردهای خود به روشی سالم کنار بیاید و همچنین  به او در مقابله با واکنش‌های منفی نسبت به کاری که انجام می‌دهد کمک کند. یکی دیگر از روش های درمان را می توان تغییر عادت در این زمینه دانست که محققان از این تکنیک نیز استفاده میکنند

اکنون که علل و نشانه‌های کمالگرایی را شناختیم بیایید تا در مورد راه‌های درمان کمالگرایی و نکاتی که به کاهش آن کمک می‌کند صحبت کنیم:

1. ابتدا باید وجود ویژگی کمال گرایی را در خود تشخیص دهیم و قبول کنیم که درگیر این مشکل هستیم.
2. سپس بهتر است تا به بررسی تفاوت بین کمالگرایی و تلاش بپردازیم و هرکدام را جداگانه برای خود مورد بررسی قرار دهیم.
3. سعی کنیم تا با شناخت توقعات غیر استاندارد خود آن‌ها را رفع کنیم.
4. از خود بابت موفقیت‌هایی که تا کنون در زندگی کسب کرده‌اید تشکر کنید.
5. اولویت‌های خود را در زندگی و کار مشخص کنید.
6. لیستی از بایدها و نبایدها برای خود تهیه کنید و از تمرینات nlp استفاده نمایید..
7. زمانی را به خوش گذرانی و استراحت اختصاص دهید.
8. در انتها بهتر است تا به دنبال کمک گرفتن از یک متخصص باشید و شروع به خواندن کتاب‌ها و دیدن کلیپ‌های آموزشی کمالگرایی هلاکویی و یا هر کلیپ موثر آموزشی دیگر باشید که در راه شناخت و درمان این خصلت به شما کمک می‌کند.

از کجا بدانیم که کمالگرا هستیم؟(علائم کمالگرایی)

برای تشخصیص اینکه بفهمیم آیا شخصی کمال‌گرا هستیم یا نه راه‌های زیادی از جمله تست کمال گرایی وجود دارد که تا حدودی نیز جواب‌های درستی به ما ارائه می‌کنند. اما در ادامه ما به شما چند ویژگی معرفی می‌کنیم که شما با بررسی آن‌ها می‌توانید متوجه شوید که آیا شخصی ایده‌آلیست هستید یا نه؟

البته همانطور که در بالاتر برایتان ذکر کردم انجام تست کمالگرایی نیز می‌تواند منبع قابل اعتمادی برای تشخیص این ویژگی باشد.

1. یک کمال‌گرا هرگز نسبت به کاری که انجام می‌دهد احساس اطمینان ندارد، زیرا همیشه معتقد است که قطعا راه‌های بهتری هم وجود دارند! به همین دلیل این دسته افراد فکر می‌کنند که کاری که آن‌ها انجام داده‌اند به اندازه کافی خوب نیست و همچنین بر این اساسند که آن‌چه کمتر از ۱۰۰٪ است صفر٪ است، یا موفق می‌شوند و یا شکست می‌خورند و هیچ مرزی بین این دو حالت وجود ندارد.
2. این قبیل افراد نسبت به خودشان احساس خوبی ندارد مگر اینکه با بالاترین استانداردها و رتبه‌ها بتوانند خود و دیگران را حیرت زده کنند.
3. حتی ممکن است این افراد به گونه‌ای معتاد به کار باشند و اعتقادشان این باشد که بدون کشیدن درد هیچ سودی حاصل نمی‌شود.
4. داشتن حس ترس از شکست و انجام اشتباه ممکن است همیشه باعث شود تا کارهای آن‌ها به تعویق افتد. آن‌ها فکر می‌کنند که در صورت انجام هر اشتباهی ممکن است توسط اطرافیان خود ترد شوند.
5. این دسته از افراد سعی می‌کنند تا همیشه احساسات خود را کنترل کنند و همین عامل باعث می‌شود تا نتوانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند.
6. این دسته افراد از شکست خوردن دیگران خوشحال می‌شوند، زیرا باعث می‌شود تا نسبت به خودشان احساس بهتری داشته باشند.
7. خود را برای کوچکترین اتفاقات مسئول می‌دانند و سرزنش می‌کنند.

سایر ویژگی‌های افراد کمال‌گرا

عقیده دارند کمال‎گرایی درواقع بهای موفقیت است

مهم‌ترین ویژگی این افراد، این است که می‌دانند کمال گرایی آن‌ها مشکل‌ساز است، اما اعتقاد دارند این بهایی برای رسیدن به موفقیت است. این افراد، گمان می‌کنند که اگر کمال‌گرا نباشند، بهاهداف خود دست پیدا نخواهند کرد. کمال‌گرایی در این افراد، باعث می‌شود تا به خود فشار زیادی آورده و برای بهترین‌ها تلاش کنند.

هیچ انتقادی را قبول نمی‌کنند

ویژگی افراد کمال گرا این است که به نظرات و عقاید دیگران درباره خود، اهمیت بسیاری می‌دهند. کمال گرایی در این افراد باعث شده است تا نتوانند خود را بپذیرند و مدام درحال تغییر خود هستند. آن‌ها این کار را به این دلیل انجام می‌دهند که دیگران درباره آن‌ها نظر مثبتی داشته باشند. هر بازخوردی که در مقابل این افراد داشته باشید، حالت کاملاً تدافعی به خود گرفته و هیچ انتقادی را نمی‌پذیرند.

از دیگران انتقاد می‌کنند

نکته جالب‌توجه از خصوصیات افراد کمال گرا این است که در عین اینکه هیچ انتقادی را از کسب قبول نمی‌کنند، هم‌زمان از دیگران هم انتقاد می‌کنند. کمال گرایی در این افراد موجب می‌شود تا همیشه خود را با سایر افراد مقایسه کنند و با تحقیر کردن آن شخص مقابل، احساس خوبی درمورد خود خواهند داشت. البته دلیل انتقاد این افراد از سایرین همیشه هم به دلیلی تحقیر کردن نیست، بلکه گاهی اوقات عملکرد شخص مقابل با استانداردهای کمال‌گرای آن‌ها مطابقت ندارد.

حد وسط ندارند

یک شخصیت کمال گرا هرگز حد وسط ندارد و به‌نوعی صفر و صد است. یعنی یا باید همه چیز طبق میل و خواسته او پیش رود، یا هیچ کاری انجام نخواهد داد. افرادی که دچار کمال گرایی هستند، هیچ‌چیزی را به طور میانه‌رو و متوسط قبول ندارند. همه چیز برای این اشخاص باید عالی پیش رود، در غیر این صورت، هرگز آن کار را ادامه نخواهند داد.

بی‌اعتماد هستند

افراد کمال‌گرا نسبت به سایر افراد و اطرافیان خود اعتماد کمی دارند و حتی بعضی مواقع، بی‌اعتماد هستند. این موضوع به این دلیل است که آن‌ها عقیده دارند که هیچ‌کس مانند خود آن‌ها، نمی‌تواند کمال گرایی را پیشه کند و کاملاً دقیق و کامل باشد. آن‌ها می‌ترسند که کاری را به کسی واگذار کنند و آن شخص به‌خوبی از پس آن برنیاید. ازاین‌رو، نمی‌توانند به کسی اعتماد کرده و کارهای خود را به او بسپارند.

در انجام کارها تعلل می‌کنند

یکی از مهم‌ترین ویژگی افراد کمال‌گرا این است که انجام کارهای خود را به وقت دیگری موکول می‌کنند. زیرا همیشه از شکست می‌ترسند و فکر می‌کنند اگر بعد از شروع کار با شکست مواجه شوند، پس بهتر است دیرتر این کار را شروع کنند. ازآنجاکه فردی که دچار کمال گرایی است همیشه می‌خواهد کارها را به طور کامل و بدون هیچ عیب و نقصی انجام شود، بیش‌ازپیش نگران می‌شود و انجام کارها را به تعویق می‌اندازد.

احساس گناه دارند

افراد کمال‌گرا همیشه با خود در جنگ هستند. این افراد دائم با خود فکر می‌کنند که شاید به اندازه کافی تلاش نکرده‌اند و شاید موفق نشوند. این موضوع باعث می‌شود تا همیشه احساس گناه کرده و عذاب وجدان داشته باشند. از سوی دیگر، کمال گرایی در این افراد می‌تواند منجر به بروز افسردگی هم شود. زیرا این ویژگی باعث می‌شود تا فرد در انجام کارها ناامید شده و حتی خود را مقصر همه چیز بداند.

از شکست دیگران خوشحال می‌شوند

فردی که انواع کمال گرایی را در او مشاهده می‎کنیم، یک ویژگی دیگر هم دارد و آن این است که وقتی می‌بیند که دیگران شکست خورده‌اند، حس خوبی پیدا می‌کنند. در این حالت، افرادی کمال‌گرا می‌بینند که تنها آن‌ها دچار ضعف و ناامیدی نیستند، بلکه وقتی مشاهده می‌کنند که سایر افراد هم درگیر این مسائل هستند، خوشحال می‌شوند. البته این احساس موقتی است و بعد از مدت کوتاهی، فرد دوباره به حالت کمال گرایی خود بازمی‌گردد.

کمالگرایی خوب است یا بد؟

همانطور که از ابتدا تاکنون در این مقاله برای شما توضیح دادیم حتما باید تا کنون متوجه شده باشید که خصلت کمالگرایی دقیقا همانند یک شمشیر دولبه است که علاوه بر داشتن مزایایی خاص معایبی نیز در پی دارد. افراد موفق زیادی وجود دارند که توانستند با استفاده از صفت کمال گرایی، به یکی از موفق‌ترین افراد دنیا تبدیل شوند مانند استیو جابز. این افراد با توجه به افزایش و استفاده بهتر از قدرت فکر توانستند از این عامل در جهت مثبت استفاده نمایید.

اما اغلب از این جهت کمال‌گرایی را صفتی منفی می‌دانند که این قبیل افراد حتی بعد از رسیدن به هدف مورد نظرشان باز هم از نحوه عملکرد خود در این راه راضی نخواهند بود و همیشه این تفکر را با خود دارند که قطعاً راه‌های بهتری هم وجود داشته که من می‌توانستم به واسطه آن‌ها به این جایگاه برسم.

یکی دیگر از نکات منفی داشتن شخصیتی کمال‌گرا نیز این است که این دسته افراد کاملاً ذهنیتی سیاه و سفید دارد، که یعنی این افراد یا جنبه‌های موفق شدن در یک کار را می‌بینند و یا کاملاً معتقدند این کار با شکست روبرو می‌شود و برای همین اصلا اقدام به شروع آن نمی‌کنند و یا شروع آن را به هر نحوی به تاخیر می‌اندازند.

اما باز هم گذشته از هر آن‌چه که تاکنون در این مقاله در خصوص این صفت برای شما توضیح دادیم شما می‌توانید با مراجعه به کتب و پادکست‌های مرتبط با این موضوع مانند کمال گرایی هلاکویی سعی در شناخت این خصلت داشته باشید تا بتوانید به موجب آن از این ویژگی در زمینه‌های مثبت استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

در واقع  کمالگرایی در روان‌پزشکی به عنوان یک اختلال روانشناختی طبقه‌بندی می‌شود. شخصیت ایده‌آل‌گرا و یا همان کمال‌گرا شخصی است که در راه رسیدن به اهداف خود از انجام هیچ کاری کوتاهی نمی‌کند و این کار را به طرزی وسواسی انجام می‌دهد. چنین افرادی همیشه برای خود استانداردهای خیلی بالا و غیرممکنی را مد نظر قرار می دهند و سعی می‌کنند تا با تلاش‌های بی وقفه خود به هدف خود نزدیک و نزدیک تر شوند.

اگرچه مردم گمان می‌کنند که آرمان‌گرایی امری سالم و نرمال است اما آن‌ها نمی‌دانند که علاقه این افراد به دستیابی به کمال و یا آرمان باعث می‌شود تا همیشه از زندگی خود ناراضی باشند و از لحاظ ذهنی هیچ گاه نمی‌توانند به کمال موردنظرشان برسند.

همچنین کمال‌گرا بودن منجر به بسیاری از بیماری‌های روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال در خوردن و حتی خودزنی می‌شود و حتی در موارد نادری نیز مشاهده شده که این افراد پس از مدتی حتی تلاش برای رسیدن به موفقیت را متوقف کردند زیرا معتقد بودند که هر کاری انجام دهند کافی نیست و به کمال مورد نظر خود نخواهد رسید.

نکات مهم در تغییر عادت

عادت‌ها نقش مهمی را در زندگی ما ایفا می‌کنند. تحقیقات ثابت کرده است که انسان‌ها در طول روز بیش از ۴۰ درصد کارهای خود را به‌صورت ناآگاهانه و صرفاً از روی عادت انجام می‌دهند. عادت‌ها مانند چاقوی دو لبه عمل کرده و می‌توانند موجبات سعادت یا تیره‌روزی انسان را رقم بزنند.

در این مطلب می‌خواهیم با بررسی کردن چگونگی شکل گرفتن عادت‌ها در ذهن، به چگونگی تغییر عادت پی ببریم تا در نهایت بتوانیم عادت‌های بد خود را تغییر دهیم. وقتی موفق شویم عادت‌های بد را تغییر دهیم، زندگی کاملاً متفاوتی را تجربه خواهیم کرد. لطفاً با همراه باشید تا یافته‌های خود را با شما در میان بگذاریم.

عادت چیست؟

در ذهن ما توده‌هایی تحت عنوان «گانگالیون‌های پایه‌ای» یا «Basal ganglia» وجود دارند که تمام عادت‌ها در درون آن‌ها شکل می‌گیرند. در سال 1990 میلادی، دانشمندان با بررسی ذهن حیوانات به وجود این گانگالیون‌ها پی بردند. در واقع وقتی این توده‌ها را از ذهن حیوانات آزمایشگاهی جدا می‌کردند، حیوانات در انجام کارهای ساده مانند غذا خوردن یا پیدا کردن مسیر لانه‌شان دچار مشکل می‌شدند.

این توده‌ها در ذهن انسان نیز وجود دارند. وقتی گانگالیون ذهن انسان نیز دچار مشکل شود، انسان‌ها در انجام ساده‌ترین کارهای روزمره خود به مشکل برمی‌خوردند. اما اصلاً چرا چنین بافت‌هایی در ذهن ما وجود دارند و چرا ما باید براساس عاداتمان رفتار کنیم؟ با کمی تأمل می‌توان به فلسفه عمیق باور در زندگی انسان پی برد، فقط کافیست زندگی را بدون عادت تصور کنید!

اگر عادت وجود نداشت، ما برای انجام ساده‌ترین کارها مانند بستن بند کفش، غذا خوردن، باز کردن درب ماشین، تایپ کردن و …… دچار مشکل می‌شدیم. آنگاه باید بخش اعظم انرژی خود را تنها صرف انجام چنین کارهایی می‌کردیم.

ذهن انسان به گونه‌ای خلق شده است که تمایل دارد کمترین انرژی را برای انجام کارها صرف کند؛ عادت این امکان را به ذهن انسان می‌دهد تا به هدف خود، یعنی انجام کارهای تکراری با صرف حداقل انرژی دست پیدا کند. یعنی هر کاری که ما لازم باشد چند بار در روز انجام دهیم، در بافت ویژه مغز (گانگالیون‌ها) بررسی شده و طی گذراندن یک چرخه به عادت تبدیل می‌شوند.

اما نکته قابل توجه این است که ذهن انسان برای شگل‌گیری عادت کاری به خوب یا بد بودن آن عادات ندارد. در واقع هرکاری که ما به صورت مکرر انجام دهیم، چه خوب و چه بد، در چرخه عادت قرار گرفته و بخشی از رفتار ما می‌شود.

همین خوب یا بد بودن عادت است که به مثابه یک چاقوی دو لبه عمل کرده و می‌تواند برای ما سودمند یا مضر باشد. اگر بتوانیم عادت‌های مثبت زیادی را در خود ایجاد کنیم، در نهایت به سبک درست زندگی کردن دست یافته و به سعادت حقیقی در زندگی خواهیم رسید.

اما اگر نتوانیم عادات خود را مدیریت کنیم و همچنان درگیر عادت‌های بد بمانیم، با گذشت زمان دچار مشکلات بزرگتری خواهیم شد. همین امر اهمیت تغییر باور را تثبیت می‌کند.

آیا تغییر عادت به ‌راحتی ممکن است؟

هر چقدر بیشتر به انجام کاری عادت کنیم، آن کار را بهتر و بهتر از گذشته انجام می‌دهیم. همین بهتر انجام دادن نشانه عمیق بودن آن عادت است. بعضی از عادات در طول چند سال به شکل عادات بسیار عمیق در ذهن ما درمی‌آیند. به همین خاطر تغییر راحت عادات چند ساله، منطقی به نظر نمی‌رسد.

افرادی که قصد دارند عادات عمیق خود را بلافاصله ترک کنند، در انجام این امر ناکام مانده و در نهایت از تغییر آن عادت چشم‌پوشی می‌کنند. تغییر عادت به‌ هیچ وجه راحت نیست، اما کار چندان دشواری هم نیست.

با آگاهی از ساختار قدرت ذهن و چگونگی تغییر عادت‌ها، می‌توانیم با عمل به دستورالعمل‌ها در نهایت موفق به تغییر عادات خود شویم. اما تجربه ثابت کرده است که گاهی در شرایط حاد افراد می‌توانند تحت تاثیر اتفاقاتی که برایشان رخ می‌دهد، یک عادت خاص را به یکباره ترک کنند.

البته این مورد تنها در افراد خاص و تحت تاثیر شرایط خاص رخ می‌دهد. بنابراین نمی‌توان از همه انسان‌ها انتظار داشت که بتوانند عادت‌های خود را به یکباره ترک کنند یا عادت جدید را به یکباره در خود ایجاد کنند. بنابراین پروسه تغییر عادت همچنان زمانبر و استمرار ‌طلب است. در همین راستا روش‌های بسیار زیادی کشف شده است که هرکس بسته به شرایط خود می‌تواند از آن‌ها برای تغییر عادت خود استفاده کند. در ادامه این متن بخشی از این راهکارها را درب قالب نکات به شما معرفی خواهیم کرد.

کدام عادت‌ها «خوب» و کدام عادت‌ها «بد» هستند؟

هر عادتی که حس خوبی در شما ایجاد کند، باعث پیشرفت در زندگی‌تان شود یا کیفیت سبک زندگی‌تان را ارتقا ببخشد، عادت خوبی است. در برابر آن، هر عادتی که حس بدی در شما ایجاد کند، باعث پس‌رفت شما شود با کیفیت سبک زندگی‌تان را کاهش دهد، عادت بدی است. برای مثال می‌توان به عادت بد خودداری از مسواک زدن اشاره کرد.

شما با امتناع از مسواک زدن هم کیفیت زندگی خود را پایین می‌آورید و هم به سلامتی خود ضربه می‌زنید. در برابر این عادت بد، می‌توان به عادت خوب مطالعه کردن اشاره کرد که درصورت انجام آن، هم اطلاعات خود را بالا می‌برید و هم چیزهای تازه‌ای یاد می‌گیرید که می‌توانید مشکلات زندگی‌تان را به کمک آن‌ها حل کنید.

آیا تغییر عادت در ۲۱ روز حقیقت دارد؟

ایده تغییر عادت در ۲۱ روز (سه هفته) کاملاً در بین مردم نهادینه شده و تقریباً تمام افراد به مقوله تغییر عادات در ۲۱ روز باور دارند.

در واقع قانون ۲۱ روز ترک عادت برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ میلادی، توسط جراح پلاستیکی به نام «دکتر ماکسول مالتز» مطرح شد. دکتر مالتز به این نتیجه رسیده بود که معمولاً بیمارانش با گذشت مدت زمان ۲۱ روز، به چهره جدید خود عادت می‌کنند.

(دکتر مالتز بعدها تحت تاثیر رفتار متفاوت بیمارانش در برابر تغییرات جراحی، به روانشناسی گرایش پیدا کرده و کتاب تاثیرگذاری تحت عنوان «سایکوسایبرنتیک» منتشر کرد که هنوز هم جزو کتاب‌های مرجع در زمینه اصلاح باور انسان نسبت به خودش است.)

دانشمندان سال‌ها پس از دکتر مالتز، مقوله مدت زمان ۲۱ روزه تغییر عادت را به چالش کشیده و دوباره مورد بررسی قرار دادند. دلیل این بررسی، واکنش متفاوت افراد به ۲۱ روز تغییر عادات بود.

محققان در نهایت به این نتیجه رسیدند که مدت زمان تغییر باور برای هرکسی متفاوت است. تغییر عادت به صورت کلی ممکن است برای افراد مختلف بین ۱۸ تا ۲۵۴ روز طول بکشد. میانگین این زمان ۶۶ رو روز در نظر گرفته شده است. بنابراین ایده ۲۱ روز برای تغییر عادت را فراموش کرده و فرصت بیشتری را برای این امر در نظر بگیرید.

۱۵ نکته‌ای در تغییر عادت که به آن توجه نمی‌شود، کدامند؟

نکات و روش‌هایی برای تغییر عادت وجود دارد که توجه به آن‌ها در پروسه تغییر عادت تاثیر زیادی دارد. به نظر می‌رسد دلیل اصلی ناکامی افراد برای تغییر باورهایشان، بی‌توجهی به این نکات است. بنابراین شما می‌توانید با در نظر گرفتن موارد زیر، عادت‌های خود را به شکلی اصولی تغییر دهید:

• از عادت‌های جزئی و کوچک شروع کنید

برای تغییر عادت از کارهای کوچک شروع کنید. مثلاً اگر قصد دارید عادت پرخوری را ترک کنید، از همان روز اول نصف غذای خود را کم نکنید. ابتدا تنها کمی از غذایتان کم کنید و هربار این روند را بیشتر کنید. اگر می‌خواهید عادت سیگار کشیدن را ترک کنید، قطع کردن یکدفعه‌ای سیگار در یک روز کار اشتباهی است.

بهتر است در روزهای اول تنها از تعداد سیگارها کم کنید تا در نهایت بتوانید یک روز بدون سیگار را بگذرانید. مشکل اکثر افراد در ترک عادت بد یا ایجاد عادت‌های خوب تنها در بی‌توجهی به جزئیات است. مثلاً فردی که می‌خواهد عادت ورزش کردن یا کتاب خواندن را در خود ایجاد کند، تصمیم می‌گیرد همان روز اول یک کتاب را تمام کرده یا دو ساعت تمام ورزش کند.

ذهن انسان در برابر تغییرات یهویی مقاومت شدیدی نشان می‌دهد؛ بنابراین همیشه از حداقل تغییر شروع کنید.

• تنها روی یک عادت تمرکز کنید

نکته دیگری که برای ترک عادت ضروری است، تمرکز کردن تنها روی تغییر یک عادت است نه چند عادت به‌صورت همزمان. وقتی شما تصمیم می‌گیرید در یک بازه زمانی مشخص تمام عادت‌های بد خود را باهم ترک کنید، ذهن شما اجازه این تغییر ناگهانی را نمی‌دهد. بنابراین سعی کنید عادت‌های بد خود را یکی‌یکی ترک کنید. یعنی وقتی یک عادت را کاملاً ترک کردید، آن‌گاه به سراغ عادت بد بعدی بروید.

• استمرار را جدی بگیرید

همانطور که اشاره کردیم، مدت زمان تغییر یک باور بین ۱۸ تا ۲۵۴ روز است. ممکن است ترک یک عادت عمیق به ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد. تلاش چند ماهه برای تغییر یک عادت ممکن است شما را خسته یا ناامید کند. اما برای اینکه بتوانید تلاش را ادامه داده و در نهایت به تغییر باور خود برسید، این نکته را در نظر داشته باشید که زندگی در برابر تغییر هر عادت بد، یا در برابر ایجاد هر عادت خوب، پاداش بزرگی به شما می‌دهد.

این پاداش ممکن است دستیابی به موقعیت بهتر، یک اتفاق هیجان‌انگیز یا برآورده شدن یک آرزویتان باشد. بنابراین تصور نکنید که در پی استمراری که دارید، تنها یک ترک عادت ساده قرار دارد. مطمئن باشید تغییر یک عادت بد عمیق، نتایج بسیار بزرگی در پی خواهد داشت.

• انعطاف‌پذیر باشید

ممکن است در مسیر تغییر عادت شما اتفاقات غیر منتظره زیادی بیفتد که در تلاش و استمرار شما برای تغییر عادت‌تان خلل ایجاد کند. نمی‌شود که پس از هر اتفاق غیرمنتظره مسیر تغییر را رها کنیم.

به همین خاطر سعی کنید انعطاف‌پذیر باشید و خود را برای مواجه با هر شرایطی آماده کنید. اگر یک روز در تلاش شما خلل وارد شد، روز بعد آن را جبران کنید. مثلاً اگر روزی مهمان داشتید و با وجود غذاهای خوشمزه‌ای که مادرتان درست کرده بود، نتوانستید جلوی پرخوری خود را بگیرید، روز بعد مقدار کمتری غذا بخورید و به خود فرصت جبران بدهید.

• پیشرفت‌های خود را بسنجید

وقتی تغییرات و پیشرفت‌های خود را مورد بررسی و سنجش قرار ندهیم، متوجه آن‌ها نخواهیم شد. بسیار پیش آمده است که افراد در مسیر تغییر عادت خود بسیار خوب پیش می‌روند اما چون به تغییرات کوچک ایجاد شده توجه نمی‌کنند، همه چیز را بی‌فایده انگاشته و تلاش را متوقف می‌کنند.

یادتان باشد تا نیمه‌های مسیر، تغییرات بسیار کوچک هستند. برای رسیدن به تغییرات بزرگ باید تغییرات کوچک را در خود ببینید. مثلاً برای ایجاد عادت مطالعه، اگر روزانه دو صفحه کتاب خوانده‌اید، آن را یادداشت کنید تا حس خوبی در شما ایجاد شود. تصور نکنید چون کم مطالعه کرده‌اید، تلاشتان بی‌فایده بوده است.

• به خود پاداش بدهید

پس از یادداشت کردن پیشرفت‌های خود، در برابر پیشرفت‌های بزرگ برای خود جایزه تعیین کنید. ذهن شما دلیل این جایزه را درک کرده و شما را بهتر برای تغییر عادت‌تان همراهی می‌کند. مثلاً اگر یک روز توانستید طبق برنامه ورزش کنید، کتاب بخوانید، مسواک بزنید، پرخوری نکنید یا ….. یک جایزه مناسب برای خود در نظر بگیرید.

یک خرید کوچک، دیدن فیلم، رفتن به گردش و …. می‌توانند پاداش‌های خوبی باشند. برخی از افراد در برابر انجام ندادن تلاش‌ها خود را تنبیه می‌کنند که این نیز می‌تواند گزینه خوبی برای اصلاح باورهای بد باشد.

• از دیگران کمک بگیرید

تحقیقات نشان داده است که تشویق و حمایت دیگران می‌تواند انگیزه زیاد در انسان‌ها ایجاد کند و سهم بزرگی در موفقیت آن‌ها داشته باشد. وقتی دیگران را از شیوه تغییر عادت خود باخبر کنید، نسبت به انجام تلاش‌های خود متعهدتر خواهید شد. شما برای تایید گرفتن از آن‌ها همواره سعی می‌کنید بهتر عمل کنید.

باخبر کردن اعضای خانواده، دوستان یا طرفدارانتان در شبکه‌های مجازی می‌تواند باعث پیشرفت زیادی در روند تغییر عادت شما باشد. البته این مورد خاص، به روحیه و شرایط افراد بستگی دارد، چراکه ممکن است فردی درونگرا باشد و اصلاً نخواهد دیگران را از تصمیم‌های خود باخبر کند.

• از یادآورها استفاده کنید

عادت‌های جدیدی که هنوز در ذهن ناخودآگاه شما نهادینه نشده‌اند، ممکن است بارها فراموش شوند. مثلاً ممکن است بعضی روزها رفتن به کلاس آموزشی یا دیدن ویدئوی آموزشی خود را فراموش کنید. این فراموشی کاملاً طبیعی است. اما برای اینکه برنامه‌تان بهتر پیش برود، می‌توانید از انواع اپلیکیشن‌های یادآوری کننده استفاده کنید که از جمله آن‌ها می‌توان اپ «SmPlan» را نام برد.

با دانلود این برنامه از گوگل‌پلی می‌توانید کارهای مورد نظرتان را یادداشت کنید. این اپلیکیشن در ساعت‌های مقرری که تعیین کرده‌اید، به شما اعلان می‌دهد.

• انگیزه ایجاد کنید

وقتی انگیزه کافی برای تغییر عادت را نداشته باشید، ممکن است برنامه تغییر شما بسیار به کندی پیش برود. برای ایجاد انگیزه می‌توانید به نتایج خود نگاه کنید یا زمانی را تصور کنید که در کار خود موفق شده‌اید. اگر درباره روند شکل گیری عادت ها در زندگی به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه کتاب قدرت عادت را به شما پیشنهاد می کنیم که خلاصه آن را نیز می توانید در “نکات مهم کتاب قدرت عادت” بخوانید.

راه‌های دیگری نیز برای ایجاد انگیزه وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به «تجسم» اشاره کرد. تجسم  کردنِ زمانی که همه چیز خوب شده و شما یک شخصیت قدرتمند دارید، حس خوب و انگیز بالایی به شما می‌دهد. یادتان باشد هرچقدر انگیزه شما بالاتر باشد، بهتر عمل خواهید کرد.

• مدیتیشن را وارد پروسه تغییر عادت خود کنید

تغییر عادت پروسه نسبتاً سخت و زمان‌بری است. به همین خاطر بهتر است وقتی که در طی انجام تمرینات کلافه می‌شوید، به کمک مدیتیشن خود را آرام کنید. در یک جای خلوت بنشینید یا دراز بکشید. سعی کنید ذهن خود را خالی کرده و تنها روی دم و بازدم خود تمرکز کنید. مدیتیشین در هر شرایط دشواری می‌تواند مانند آب روی آتش برای ذهن شما باشد.

• کمال‌گرایی را کنار بگذارید

تصور نکنید برای ایجاد تغییر باید حتماً کامل و درست رفتار کنید. هیچ کس در این عالم کامل نیست. پس به خودتان سخت نگیرید و کمال گرایی را کنار بگذارید و سعی کنید در صورت اشتباه کردن، به‌جای سرزنش خود، تنها در فکر جبران باشید.

• صبور باشید

صبور بودن باعث می‌شود تا بتوانید از تغییرات کوچک و اولیه عبور کرده و به نتایج بزرگ برسید. صبور بودن نه تنها در تغییر عادت، بلکه در هر پروسه دیگری می‌تواند نقش تعیین کننده داشته باشد. گاهی تنها چیزی که برای ایجاد تغییر نیاز داریم، صبر و حوصله است.

• از جایگزینی استفاده کنید

شما می‌توانید برای ترک هر عادت بد خود، یک عادت خوب جایگزین کنید. مثلاً عادت بد خوردن شیرینی زیاد را با عادت مصرف زیاد میوه جایگزین کنید. می‌توانید عادت بد سریال دیدن را با مطالعه جایگزین کنید. می‌توانید عادت بد چت کردن زیاد را با یاد گرفتن یک مهارت تازه جایگزین کنید و ……

• قانون پاکسازی را رعایت کنید

اگر بتوانید عامل انجام عادت بد را از جلوی چشمان خود دور کنید یا آن را از دسترس خود خارج کنید، تغییر عادت به راحتی انجام می‌شود. مثلاً اگر در روز ساعات زیادی را به بازی‌های رایانه‌ای اختصاص می‌دهید، آن بازی را از روی سیستم یا گوشی خود حذف کنید.

• محرک‌های خود را بشناسید

ببینید چه چیز باعث می‌شود تا به سمت یک عادت بد کشیده شوید. هرچیزی که شما را به سمت عادت‌های بد سوق دهد، محرک آن عادت است و شما می‌توانید با از بین بردن آن محرک، گام مهمی در روند تغییر عادت خود بردارید.

مثلاً ببینید چه چیزی شما را به سمت پرخوری بیشتر سوق می‌دهد؛ ممکن است وجود گوشت در غذا محرک شما برای پرخوری باشد. می‌توانید برای مدتی گوشت را از غذای خود حذف کرده یا مقدار آن را به حداقل برسانید.

سخن نهایی

بهتر است هرچه زودتر برنامه تغییر عادت خود را تنظیم کنید و تغییر عادت رفتاری خود را رقم بزنید. هرچقدر سریع‌تر برای ترک عادت بد و ایجاد عادت خوب دست به‌کار شوید، یک قدم بزرگ در مسیر موفقیت خود برداشته‌اید.  البته بهتر است به‌جای ترک عادت بد، به فکر تبدیل عادت بد به خوب باشید که در نکته قانون جایگزینی آن را بررسی کردیم.

اگر هنوز هم برای تغییر عادت تردید دارید، به زندگی خود نگاه کنید. از چه چیزی در زندگی خود راضی نیستید؟ سپس به خودتان نگاه کنید و ببینید از چه چیزی در وجود خود رضایت ندارید. اگر اضافه وزن، عزت نفس ، عصبانیت‌های پی‌در‌پی، روابط بد یا هر چیز دیگری شما را آزار می‌دهد، ممکن است بتوانید با تغییر عادات خود آن مورد را برای همیشه رفع کنید!

مفهوم حل مساله (Problem-Solving) ، راهکار یادگیری مهارت حل مساله

همه ما در زندگی با مسائل کوچک و بزرگی مواجه می­شویم که لازم است برای آن ها راه حل درست و منطقی  داشته باشیم. اما گاهی افراد از این مهارت برخوردار نیستند و در نتیجه در هنگام بروز مسائل نمی­توانند تصمیم درستی بگیرند. حل مسئله چیست؟ حل مسئله مهارتی است که تمام افراد باید نسبت به آن دانش کافی داشته باشند تا در هنگام بروز مشکلات مختلف نظیر مشکلات کاری، روابط عاطفی، مشکلات خانوادگی، مشکلات تحصیلی و … درمانده نشوند و بتوانند بهترین تصمیم را بگیرند.

بهترین دوران برای یادگیری مهارت حل مساله در دوران مدرسه و دانش آموزی است تا افراد بتوانند در آینده و در سنین بالاتر هنگام بروز مشکلات بهترین راه حل را انتخاب و آن را حل کنند. در این مقاله قصد داریم شما را به طور کامل با حل مسئله و مهارت حل مسئله آشنا سازیم همچنین به شما راهکارهایی برای یادگیری مهارت حل مساله آموزش دهیم.

حل مساله چیست؟

تعریف حل مسئله چیست ؟ حل مساله (Problem solving) مهارتی است که به ما در حل مسائل زندگی کمک می­کند. به کمک این مهارت ما قادر هستیم بهترین تصمیم را در هنگام بروز مسائل بگیریم. افرادی که از توانایی حل مساله برخوردار هستند معمولا در کارهای خود موفق­تر بوده و از شادی بیشتری در زندگی برخوردار هستند. همچنین عزت نفس بالا از ویژگی های این افراد است.

افرادی که مهارت حل مساله را به خوبی فرا گرفته باشند از مشکلات به عنوان پلی برای پیشرفت استفاده می­کنند و آن ها را فرصتی می­دانند که در شکوفایی استعداد آن ها موثر است. این افراد معمولا با ارائه بهترین راه حل قدرت ذهن خود را پرورش داده و در نتیجه افراد خلاقی هستند.

افراد در برخورد با بروز مسئله چند دسته هستند؟

هنگامی که مساله ­ای رخ می­دهد همه افراد یکسان با آن برخورد نمی­کنند و در نتیجه برخی ممکن است به مواد مخدر و یا مشروبات الکلی روی بیاورند که به این واکنش ­ها واکنش ناسازگاری می­گویند و عملا راه حلی بیهوده و غیر عقلانی است.

همچنین ممکن است برخی دیگر نیز سعی کنند با مساله کنار آمده و هیچ اقدامی برای حل آن نمی­کنند که به این دسته از واکنش افراد واکنش سازگارانه میگویند.

اما سومین گروه معمولا با برنامه­ ریزی دقیق و تلاش بسیار و در عین حال صبر و حوصله کافی با مسائل مقابله کرده و آن­ها را حل می­کنند که به این گروه افراد مساله مدار می­گویند. ان افراد از مهات حل مسئله بالایی برخودار هستند. همه افراد می­توانند از این مهارت برخوردار باشند فقط کافی است که خودشان انتخاب کنند.

علل نداشتن مهارت حل مساله

متاسفانه بسیار از افراد مهارت حل مسئله را به خوبی یاد نگرفته­ اند و توانایی حل مساله آن­ها پایین است این در حالی است که خودشان نسبت به این موضوع بی اطلاع هستند و هنگامی که مساله­ ای رخ می دهد نمی توانند راه حلی درست و منطقی برای آن انتخاب کنند از جمله دلایل این ناتوانی در حل مساله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. شخص نمی تواند علت اصلی بروز مشکل  را پیدا کند و عواملی که موجب شده ­اند مشکل به وجود بیاید را نمی شناسد.
2. برخی دیگر در حل مساله بسیار عجول هستند و این باعث می شود تصمیم درستی نگیرند و نتوانند بهترین راه حل را انتخاب کنند.
3. برخی افراد فقط از الگوهای علمی استفاده می­کنند به این معنا که در هنگام بروز مساله تفکر نمی­کنند و فقط راه­ حل­هایی که برای حل مساله وجود دارد را به کار می­برند نه بهترین راه­ حل.

گام­های حل مساله

اگر هنگام بروز مسائل چهار گام زیر را به همراه پرسشگری بدانید در حل آن­ها به شما کمک بسیار زیادی خواهد نمود. چهار گام اصلی حل مساله به شرح زیر است.

۱: علل بروز مسئله

ابتدا لازم است شما بتوانید علل مختلف حل مسئله را پیدا کنید. یک مساله ممکن است علل بسیار زیادی داشته باشد اما شما باید سعی کنید با داشتن اطلاعات کافی و پرسیدن از افرادی که در حل آن مشکل تخصص کافی دارند اصلی­ ترین علل ایجاد آن مشکل را بیان کنید.

۲: انتخاب بهترین راه­ حل

برای حل یک مساله راه­ حل­های متفاوتی وجود دارد اما شما باید قادر به انتخاب مناسب ترین راه حل باشید. برخی گمان می­کنند برای حل یک مساله فقط یک راه دارند ولی این اشتباه است. شخص باید فکر خلاقی داشته باشد تا بتواند راه ­­حل­های جدیدی پیدا کرده و بهترین راه حل را انتخاب کند.

۳: انتخاب بهترین راه حل

هنگامی که راه حل­های مختلفی را پیدا کردید لازم است به بررسی آن ها بپردازید. پس از بررسی دقیق از جنبه­ های مختلف می­توانید بهترین راه حل را انتخاب کنید در واقع در این مرحله شما محدود هستید که فقط یک راه را انتخاب کنید. پس باید اطلاعات کافی داشته و بتوانید بهترین راه را انتخاب نمایید.

۴: اجرای روش انتخاب شده و بازبینی آن

اکنون شما بهترین راه حل را از بین چندها روشی که به ذهن شما رسیده است انتخاب کرده اید. حال باید بتوانید آن را اجرایی کرده و به پیامدهای آن توجه نمایید. آیا بعد از اجرای این راه حل واقعا مشکل حل شده است؟ از نتیجه رضایت دارید؟ اگر جواب منفی است باید مجددا مراحل را طی کنید تا بتوانید روش منطقی تری برای آن پیدا کنید. در واقع حل یک مساله زمانی انجام شده است که دیگر مساله ­ای در کار نباشد و برای شما دردسر نداشته باشد.

عوامل موثر بر حل مساله

هنگامی که مساله ­ای برای شما به وجود می­ آید، عواملی می­توانند در حل آن اثرات مطلوب یا نامطلوب بگذارند که در ادامه سعی کردیم مهم­ترین این عوامل را برای شما بیان کنیم.

داشتن اطلاعات و آگاهی

یکی از مسائلی که در حل مساله مهم است داشتن آگاهی در مورد حل آن مساله است. فراموش نکنید حل یک مساله مستلزم دانش و آگاهی بسیار زیاد در مورد آن مساله و راه حل­ه ای موجود است. مثلا اگر رتبه ده هزار را در کنکور کسب کرده ­اید باید اطلاعات کافی در مورد انتخاب رشته داشته باشید تا بتوانید رشته ­ای که بیشتر دوست دارید را انتخاب کنید.

فشار اجتماعی

یکی دیگر از مسائلی که در فرایند حل مساله می­تواند تاثیر داشته باشد فشارهای اطرافیان در هنگام بروز مشکلات است که می تواند در حل مساله و انتخاب راه حل مناسب تاثیر بگذارد.

موقعیت شخص

موقعیتی که شخص در آن قرار گرفته است نیز می تواند در تصمیم­گیری او مداخله کند و تاثیر داشته باشد. مثلا وقتی شخصی در جمعی که سیگاری هستند قرار گیرد ممکن است نتواند درخواست دوستان خود را رد کند سیگار مصرف کند.

راهکارهایی برای یادگیری مهارت حل مساله

داشتن راه حل برای افزایش مهارت حل مساله از اهمیت بسیار زیادی برخودار است که موجب پیشرفت و هک رشد نیز می شود. ما تلاش کردیم برای شما راهکارهایی را بیاوریم که با استفاده از آن ها می­توانید مهارت حل مسئله خود را در هنگام بروز مشکلات افزایش دهید.

در هر شرایطی تامل و تدبر کنید

هنگامی که می­خواهید مساله­ ای حل کنید در هر شرایطی حتی بدترین شرایط تامل کنید تا هر کاری که انجام می­دهید را به خاطر بسپارید. همچنین می­توانید هر آن چه برای حل مساله انجام داده اید یادداشت کنید تا بتوانید به دیگران آن را یاد دهید و یا در موقعیت­های مشابه برای حل مسائل از آن استفاده کنید.

همیشه طالب علم باشید

در هر زمینه ­ای که فعالیت می کنید ممکن است با مسائل گوناگونی مواجه شوید. یک نکته را هیچ وقت فراموش نکنید برای همیشه یک دانش آموز باشید و دائما سعی کنید چیزهای جدید یاد بگیرید تا بتوبانید به توسعه فردی دست پیدا کنید. فراموش نکنید موفقیت حد و مرزی ندارد و باید مهارت های خود را روز به روز افزایش دهید تا بتوانید  مسائل گوناگون را حل کنید.

داشتن خلاقیت

یکی دیگر از مهارت هایی که باید داشته باشید و بتوانید به کمک آن حل مساله انجام دهید داشتن خلاقیت است. سعی کنید قدرت خلاقیت خود را با تمرین فزایش دهید. فراموش نکنید این مهارت یاد گرفتنی است و می­توانید با استفاده از روش های علمی مانند طوفان فکری خلاقیت خود را افزایش دهید. فراموش نکنید یک ایده حتی اگر خیلی پوچ هم به نظر بیاید می تواند در توانایی و افزایش خلاقیت شما موثر باشد پس ایده­ها و افکار خود را سرکوب نکنید.

خود را سرزنش نکنید

هنگامی که در برخورد با مسائل نمی­تواند آن را حل کنید به هیچ وجه خود را سرزنش نکنید. این در حالی است که همین سرزنش موجب می­شود نتوانید مشکلات خود را حل کنید و خودش ایجاد دشواری می­کند. همیشه سعی کنید در هنگام بروز مشکلات از دور به قضیه نگاه کنید. یعنی عقب نشینی کنید و به دنبال راه حل باشید.

تغییر دادن دیدگاه خود

سعی کنید هنگام بروز مسائل با دید روشن­ بینانه­ تری به قضیه نگاه کنید. همچنین اگر بتوانید از دید دیگران به مساله نگاه کنید می­تواند راه حل منطقی­ تری انتخاب کنید.

مشورت با دیگران

هنگامی که یک مساله یا مشکل برای شما به وجود می ­آید مکن است شما نتوانید به صورت منطقی قضیه را استدلال کنید بنابراین سعی کنید از دیگران کمک بگیرید تا بتوانند به شما دید بهتری بدهند. همچنین مشورت گرفتن از افرادی که ممکن است قبلا با مساله­ای مشابه برخورد کرده ­اند نیز راه حلی درست و منطقی به نظر می­ آید. سعی کنید  همیشه با همکاران خود در ارتباط بوده و در هنگام بروز مسائل از آن­ها کمک بگیرید.

مراقب سلامت خود باشید

فراموش نکنید اگر سلامتی جسمی شما به خطر بیفتد نمی­توانید به خوبی کار کنید. در نتیجه لازم است مراقب سلامت خود باشید. از کار کردن بیش از حد و نشستن پشت میز در طولانی مدت بپرهیزید و در کنار تغذیه سالم از ورزش کردن غافل نشوید. همچنین فراموش نکنید خواب کافی برای مغز شما ضروری است تا بتوانید به خوبی از آن استفاده نمایید.

ساده سازی مسائل

برای هر یک مساله سعی کنید تا جایی که امکان دارد مساله را به ساده­ ترین حالت ممکن در آورده و سپس آن را حل کنید. سپس لازم است اقداماتی که باید برای حل مساله انجام دهید را یادداشت و بازبینی کنید.

مساله برای شما یک فرصت است

فراموش نکنید مهارت حل مساله موجب می­شود شما در کارها موفقیت بیشتری به دست آورید. فراموش نکنید هنگام حل مساله یکی از مهم ترین مسائل طرز فکر شما است. اگر در هنگام بروز مشکل نا­امید شوید و یا در حدی مضطرب شوید که نتوانید تصمیم بگیرید نمی­توانید آن را نیز حل کنید. بنابراین سعی کنید نگرش خود را در مورد مسائل تغییر دهید و به آن ها به منزله فرصتی برای پرورش خلاقیت و یادگیری نگاه کنید.

شجاع باشید

یکی از مواردی که در هنگام بروز مساله نباید آن را فراموش کنید این است که شما که هستید و چرا الان با این مشکل مواجه اید؟ سعی کنید شجاعت داشته باشید و اصالت خود را به خود یادآوری کنید. فراموش نکنید این مشکل شما است و هیچ کس به اندازه شما نمی­تواند آن را به خوبی بشناسد و حل کند.

تعهد به خود

سعی کنید در هنگام بروز مشکلات نسبت به حل مساله متعهد بوده و پس از طی مراحل لازم تا آخر ایده­های خود را اجرایی کنید تا بتوانید نتیجه آن را ببینید.

واقع­ بین بودن

سعی کنید هنگامی که با یک مساله موجه هستید از احساساتی عمل کردن خودداری نموده و به طور منطقی به قضیه نگاه کنید.

صبر کنید و زود قضاوت نکنید

برخی افراد هنگامی که با مساله ­ای در کار یا زندگی خود مواجه می­شوند سرسری تصمیم می­گیرند و اتفاقا بدترین تصمیم را هم عملی می­کنند. سعی کنید با صبوری اقدام به حل مساله کنید و با قضاوت زود­هنگام خیلی سریع انتخاب نکنید.

نترسید و اشتباهات خود را بپذیرید

سعی کنید از انتخاب یک روش جدید برای حل مساله اصلا نترسید زیرا ترس موجب می­شود نتوانید تصمیم درستی بگیرید. همچنین خود را به عنوان یک انسان که گاهی ممکن است اشتباه کند بپذیرید و اگر راه حلی که انتخاب کرده بودید عملی نشد و یا نتیجه نداد خود را سرزنش نکنید و به دنبال راه ­های بهتری باشید.

سخن پایانی

همه ما در هر جایگاهی که قرار داشته باشیم ممکن است روزانه با مسائل گوناگونی مواجه شویم و این امری طبیعی است اما آن چه حائز اهمیت است نحوه برخورد ما با مسائل است.

برای حل مساله لازم است افراد از مهارت حل مسئله برخوردار باشند تا بتوانند بهترین تصمیم را در بهترین زمان ممکن عملی کنند و از یک مساله در جهت پیشرفت خود و ارتقای استعدادهای خود استفاده نمایند. داشتن اطلاعات کافی در مورد راهکارهای حل مسئله برای هر شخصی ضروری است تا بتواند بهترین تصمیم را بگیرد. در این مقاله تلاش کردیم به شما چندین راهکار برای حل مسئله یاد دهیم که امیدوارم بتوانید از آن­ها استفاده کنید.

شناخت مهارت و مهارت آموزی ، تاثیر مهارت در ایجاد شغل

همه افراد برای موفقیت در کسب و کار و زندگی شخصی لازم است که حتی یکبار هم که شده وقت گذاشته و لیستی از مهارت­های خود به ترتیب از مهم­ترین به کم اهمیت ­ترین تهیه کنید. مهارت­های هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. مثلاً ممکن است فردی که در یک روستای دور افتاده زندگی می­کند رانندگی با ماشین را در لیست مهارت­های اساسی خود قرار دهد.

حال آنکه فردی که در شهر زندگی می­کند این رانندگی با ماشین را حتی جزء مهارت­های خود به حساب نیاورد. بنابراین این مقاله به منظور ارائه مقدمه­ای كلی در مورد مفهوم مهارت­های زندگی و هدایت شما به سمت مقالات دیگری كه برای پیشرفت مهارت­های شما مفید هستند، تهیه شده است. در ادامه توضحیات کاملی در خصوص مهارت آموزی به شما ارائه می‌دهیم.

انواع مهارت

مهارت­ها به دو گروه مهارت­های فردی (Personal Skills) و مهارت­های سازمانی(Organizational Skills) تقسیم بندی می­شوند.

مهارت­های سازمانی مهارت­هایی هستند که برای بکارگیری آن­ها و تقویت این مهارت­ها باید بستر سازمانی فراهم باشد و در فضای تجمعی و با همکاری رشد می­کنند. مانند مهارت­های کار تیمی، گزارش نویسی و…

مهارت­های فردی به مهارت­هایی گفته می­شود که به طور ذاتی در وجود هر انسانی وجود دارد و برای تقویت و شکوفایی آن­ها کافیست فرد به تمرین آن­ها و تقویت این مهارت­ها بپردازد. مانند خوش‌نویسی، نواختن ساز، فن بیان و مهارت های کلامی، مهارت پرسشگری و…

اما امروزه به دلایلی مانند تنوع سبک­های زندگی، در هم آمیختگی کار و زندگی، به وجود آمدن استارت آپ­های گوناگون و… دیگر مرز میان مهارت­های فردی و مهارت­های سازمانی به راحتی قابل تشخیص نبوده و چندان کارآمد نمی­باشد.

به عنوان مثال مهارت تفویض اختیار و یا گزارش نویسی که در گذشته جزء مهارت­های سازمانی به حساب می­آمد. امروزه در هر دو حوزه مهارت­های فردی و سازمانی کاربرد داشته و در محیط خانواده و به منظور تقویت نظم شخصی مورد استفاده قرار می­گیرند. دلایل گفته شده و مشابه آن­ها سبب شده که در سال­های اخیر اصطلاح دقیق­تر توسعه فردی (Personal Development) جایگزین اصطلاح مهارت فردی شده است.

اصلاح توسعه فردی بسیار جامع بوده و در برگیرنده هر دو مهارت فردی و مهارت سازمانی می­باشد. و نشان دهنده این است که مهارت (چه فردی و چه سازمانی) در نهایت باعث می­شود که به فردی توامندتر تبدیل شویم. فرد هرچه توانمندتر و تواناتر باشد به طبع هم برای خود و هم سازمانش مفیدتر و موثرتر است.

تعریف مهارت چیست؟

واژه مهارت از گذشته تا به امروز در اشعار و ادبیات کهن ما وجود داشته و دارد. اما در طول زمان معنای آن تغییر کرده است. مثلاً در فرهنگ­های دیگر و در گذشته مردم از اصطلاحات استادکار ماهر و نقاش ماهر استفاده می­کردند. و واژه مهارت را در آموزش­ها استفاده نمی­کردیم و برای کارهای فیزیکی و مکانیکی بیشتر به کار می­بردیم. اما رفته رفته این اصطلاحات تغییر کرد و اصطلاح مهارت معانی جدیدتری پیدا کرد و تصمیم گیری­ها و کارهای فکری نیز جزء مهارت­ها به حساب آورده شد.

مهارت آموزی چیست؟

مهارت آموزی ( Skill Training) به فعالیت­های آموزشی برای فراگیری و تقویت تخصص­ها از طریق عادت دادن افراد با تمرین، تکرار، شناخت و آگاهی برای راه اندازی کسب و کار یا بدست آوردن مهارت جدید گفته می­شود. فرد با به دست آوردن مهارت­ها می­توانند مسیر درست را در زندگی خود پیدا کنند.

تاثیر مهارت آموزی بر زندگی فردی و فعالیت های اجتماعی

مهارت آموزی سبب ارتقا و سطح سلامت رفتاری در فعالیت­های اجتماعی، تصمیم گیری­ها و روابط بین فردی می­شود. همچنین از بسیاری از آسیب­های روانی و اجتماعیجلوگیری کرده و فرد را برای دستیابی و رسیدن به هدف اصلی در مسیر مشخصی هدایت می­کند.

اهمیت مهارت آموزی

امروزه برخلاف گذشته با افزایش تعداد دانشگاه­های دولتی و غیر دولتی و موسسات عالی ورود به دانشگاه دیگر برای افراد سخت نمی­باشد و رقابت افراد در نوع دانشگاه و مهم تر از آن ورود به بازار کار می­باشد.

بسیاری از دانشجویان و افراد تحصیل کرده در رشته­ های گوناگون با مشکل بیکاری رو به رو هستند. اما مشکل کجاست؟ شاید بگویید که به دلیل افزایش تعداد افراد تحصیل کرده بازار کارها اشباع شده است.

اما این فرضیه ۱۰۰% درست نیست. زیرا افرادی که به سیستم سنتی نظام آموزشی اکتفا نکرده و به تقویت مهارت­های عملی خود می­پردازند، پس از کسب مهارت­های لازم به راحتی می­توانند وارد بازار کار شوند.

نقش سازمان­ها در مهارت آموزی

اما سازمان­ها نیز باید برای بکارگیری از مهارت این افراد و رفع مشکل بیکاری و توسعه اشتغال اقدام به برگزاری آزمون­های مهارتی کنند تا صرفاً ملاک استخدام افراد معدل و دانشگاه نباشد و دانشچویان با مهارت وارد بازار کار شوند.

در کشورهای توسعه یافته دانش آموزان و دانشجویان پس از فارغ­ التحصیلی باید دوره مهارت­های لازم مرتبط با رشته تحصیلی خود را گذرانده و پس از کسب مدرک مهارت آموزی وارد محیط کار شوند. کشورهای در حال توسعه نیز باید تلاش کنند و سیستم آموزشی خود را از سنتی به مهارت محور تغییر دهند تا به توسعه اشتغال در کشور خود کمک کنند.

مهارت از دیدگاه روانشناسی

خب گفتیم که مهارت تعاریف زیادی دارد و نمی­توان به یک تعریف واحد در مورد آن بسنده کرد. اما به عنوان یک تعریف جامع تر که همه جوانب را در بر بگیرد می­توان به تعریف ای.آر.گاتری اشاره کرد: “مهارت به قابلیتی گفته می­شود که با اطمینان در حداقل زمان ممکن و صرف حداقل انرژی به نتیجه برسد.”

از تعریف بالا می­توان چند نکته برداشت کرد که به اختصار در زیر به بیان آن­ها می­پردازیم:

1. مهارت هر فرد در نهایت باید منجر به هدف مورد نظر شود. به عبارت دیگر مهارتی که به هدف منجر نشود و نتیجه­ای نداشته باشد عملاً بی­ فایده است. به عنوان مثال یک فوتبالیست زمانی می­تواند ادعا کند که فوتبالیست خوبیست و مهارت­های لازم را دارد که زمانیکه توپی به او پاس داده می­شود و در موقعیت گل زدن قرار گرفته باشد بتواند این فرصت را به گل تبدیل کند.
2. فردی که ادعای ماهر بودن دارد باید از قبل اطمینان داشته باشد که به هدفش می­رسد. به همان مثال فوتبالیست برمی­گردیم. هنگامی یک فوتبالیست می­تواند ادعا کند که مهارت کافی دارد که هربار که در آن موقعیت گل زدن قرار بگیرد بتواند موقعیت را تبدیل به گل کند نه اینکه فقط چند بار بر حسب شانس پاس­های همان موقعیت را تبدیل به گل کند.
3. انجام یک کار ماهرانه زمانی نشان دهنده مهارت فرد است که با کمترین مقدار انرژی انجام شود. هرچه انرژی کمتری برای انجام یک کار صرف کنیم و فشار روانی و ذهنی کمتری بر ما حاکم باشد نشان می­دهد که مهارت ما بیشتر است.
4. انجام دادن مهارت با صرف حداقل زمان. هرچه فرد اجراکننده برای انجام مهارت خود زمان کوتاه­تری را صرف کند مطلوب بودن نحوه عملکرد فرد را نشان می­دهد.

در نهایت به طور کلی می­توان گفت که به تمامی اطلاعات، قابلیت­ها و توانایی­ها چه از نوع ذاتی و چه اکتسابی که با صرف کمترین زمان و انرژی منجر به پیاده سازی دقیق و آسان علم و دانش در عمل می­شود مهارت گفته می­شود.

آیا مهارت فردی نیاز به آموزش دارد یا ذاتی است؟

درست است که همه افراد به صورت ذاتی مهارت­هایی دارد. اما این مهارت­ها زمانی کاربرد دارند که پخته شده و مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین لازمه کاربردی کردن مهارت­ها و بکارگیری آن­ها در راه درست و مشخص آموزش می­باشد. به عبارت دیگر راه اندازی کسب و کار یا موفقیت در مهارت­های اجتماعی و مهارت­های زندگی همگی نشان دهنده ضرورت مهارت آموزی می­باشد.

ضرورت مهارت آموزی و تاثیر آن در زندگی شغلی و اجتماعی افراد

اصطلاح ” مهارت­های زندگی” به مهارت هایی گفته می شود که برای استفاده بهینه از زندگی نیاز دارید.

هر مهارتی که در زندگی شما مفید باشد را می­توان یک مهارت زندگی دانست. بستن بند کفش، شنا کردن، رانندگی با ماشین و استفاده از رایانه برای اکثر افراد مهارتهای مفیدی در زندگی است. به طور کلی، اصطلاح “مهارت های زندگی” معمولاً برای هر یک از مهارت­های مورد نیاز برای کنار آمدن به خوبی و موثر با چالش های زندگی استفاده می­شود.

تعریف مهارت­های ضروری زندگی

هیچ لیست مشخصی از مهارت­های زندگی وجود ندارد.

برخی مهارت­ها ممکن است بسته به شرایط زندگی، فرهنگ، اعتقادات، سن، موقعیت جغرافیایی و غیره کم و بیش برای شما مرتبط باشد. با این حال، در سال ۱۹۹۹، سازمان بهداشت جهانی شش حوزه اصلی مهارت­های زندگی را که نیاز به مهارت آموزی دارد شناسایی و معرفی کرد:

• مهارت های ارتباطی و بین فردی . این به طور گسترده مهارت های لازم برای شروع کار و کار با افراد دیگر و به ویژه انتقال و دریافت پیام را به صورت کتبی یا کلامی توصیف می کند.
• تصمیم گیری و حل مسئله . در اینجا مهارتهای لازم برای درک مشکلات، یافتن راه حل برای آنها به تنهایی یا با دیگران، و سپس اقدام برای رفع آنها بیان شده است.
• تفکر خلاق و تفکر انتقادی . این توصیف توانایی تفکر به روشهای مختلف و غیرمعمول در مورد مشکلات، و یافتن راه حل های جدید ، یا تولید ایده های جدید ، همراه با توانایی ارزیابی دقیق اطلاعات و درک ارتباط آنها است.
• خودآگاهی و همدلی، که دو بخش اصلی از راههای تقویت هوش هیجانی می باشند. آنها درک خود را توصیف می کنند و به گونه­ای می­توانند آن را برای دیگران با احساس بیان کنند که گویی تجربیاتشان برای شما اتفاق می افتد.
• قاطعیت و صراحت، یا خویشتنداری . این­ها مهارت­های مورد نیاز برای ایستادن در مقابل خود و افراد دیگر را توصیف می­کنند و حتی در برابر تحریکات قابل توجه نیز آرام می مانند.
• انعطاف پذیری و توانایی کنار آمدن با مشکلات، که توانایی بهبودی پس از شکست ها را توصیف می­کند و آن­ها را به عنوان فرصتی برای یادگیری می­دانند و به سادگی با مشکلات خود برخورد می­کنند.

همچنین درست است که مهارت های مختلف زندگی در دوره های مختلف زندگی شما کم و بیش مرتبط خواهد بود. مثلا:

• وقتی در مدرسه یا دانشگاه هستید، به مهارت های مطالعه نیاز خواهید داشت. این­ها ممکن است شامل درک نحوه سازماندهی خود برای مطالعه، تحقیق و حتی نوشتن یک رساله یا پایان نامه باشد. اینها مهارت­هایی نیستند که همه به آن­ها احتیاج داشته باشند، اما مهارت­های نوشتاری احتمالاً در مشاغل مختلف مفید خواهند بود.
• هنگام خرید خانه، ممکن است لازم باشد مهارت مذاکره داشته باشید و مطمئناً به صبر و حوصله و حسن خلق و خوی زیادی احتیاج خواهید داشت. یا حتی اگر فرزندی دارید این مهارت­ها در لیست “مهارت های اساسی زندگی” شما نیز قرار می گیرند!
• برای بدست آوردن شغل باید روی مهارتهای اشتغال خود کار کنید و همچنین باید در مورد نحوه درخواست کار و چگونگی کنار آمدن در یک مصاحبه فکر کنید .
• هنگامی که شغلی دارید، ممکن است لازم باشد مهارت های رهبری را افزایش دهید، به ویژه اگر شما نیاز به هدایت تیم­ها یا گروه­ها دارید.
• هنگام تشکیل خانواده، به مهارت های والدین نیاز خواهید داشت. همچنین ممکن است دریابید که مهارت­های مدیریت زمان و سازماندهی بسیار مهم­تر می شوند.

با این حال شاید مهمترین مهارت زندگی توانایی و تمایل به یادگیری باشد. با یادگیری مهارت های جدید ، درک خود را از جهان پیرامون خود افزایش می دهیم و خود را به ابزارهایی که برای داشتن زندگی پربارتر و با رضایت بیشتر به آن­ها نیاز داریم مجهز می­کنیم و راه­هایی برای مقابله با چالش­هایی که زندگی ناگزیر برای ما ایجاد می­کند، پیدا می­کنیم.

بیشتر افراد یادگیری را با آموزش مهارت شغلی به صورت رسمی مرتبط می دانند، اما یادگیری باید یک فرایند مادام العمر باشد که درک ما از جهان را افزایش می­دهد و کیفیت زندگی ما را بهبود می­بخشد.

برخی از سوالات رایج:

۱. مهارت به چه معناست؟

مهارت در حالت کلی به فعالیت ها و ویژگی هایی گفته می شود که فردی آن را به بهترین شکل و به گونه ایی متفاوت از افراد دیگر انجام می دهد.

۲. مهارت از دیدگاه روانشناسی به چه معناست؟

۱. هر مهارت مشخص بهتر است منجر به یک هدف مشخص شود.
۲. فردی که مهارت خاصی دارد کارها و فعالیت های وی منجر به هدف خاصی می شود.
۳. وقتی فردی دارای مهارت خاصی است آن را با کیفیت معقول و در زمان مناسب انجام می دهد.

۳. مهارت های ضروری مورد نیاز برای زندگی چیست؟
۱. مهارت ارتباط بین فردی
۲. حل مسئله و تصمیم گیری
۳. قاطعیت و صراحت در رفتار و عمل